Met gevoelens omgaan

‘Zodra je vragen gaat stellen – aan jezelf of aan anderen – worden er gevoelens actief. Daar hebben we mee om te leren gaan’

‘Kun jij zijn met de vragen die je tegenkomt’ is voor mij de essentie van vragen stellen. Vragen als ‘wat maakt dat deze situatie me zo raakt’ ken ik en kan ik gemakkelijk handelen. Spannender wordt het als ik bij die heftige gevoelens blijf, ze erken én ruimte maak voor de ander zijn beleving. Wil ik de ander echt een vraag stellen of zoek ik via de vraag bevestiging van wat ik al dacht? Durf ik te erkennen dat vragen die opkomen er werkelijk toe doen?

Zowel privé als in een zakelijke context is vragen stellen een sleutel tot bewustwording en brengt het ruimte om keuzes te maken. Ik zag laatst hoe een (begeleide) sessie ‘elkaar spannende vragen stellen’ levendigheid terugbracht in een managementteam. Vragen als: Voor wie is deze vraag spannend? En: Welke vraag had je verwacht en is niet gesteld? brachten hen naar een andere laag van informatie-uitwisseling.

Elkaars naaste worden gaat niet vanzelf. ‘In andermans schoenen gaan staan kan alleen maar als je je eigen schoenen even uit kunt doen’ las ik laatst. Hoe waar! De ander lijkt vreemd/anders en tegelijk zo dichtbij dat het confronterend is. Ik had in zijn plaats kunnen staan en tegelijk kijken we zo anders naar de situatie. Dat zal andersom ook gelden.

Wat me opvalt is dat men ongemak zo graag weg wil hebben. Liefst zonder dat er angst is en spreken pijn raakt. Bij jezelf en de ander(en). Vragen stellen ontsluit een gebied waar opgespaarde gevoelens en aannames of oordelen liggen. Over jezelf of over de ander. Opnieuw naar de situaties kijken en ze onderzoeken maakt die gevoelens wakker. En we zijn juist zo getraind om ze in een vakje te stoppen. Met die gevoelens leren omgaan op een andere manier dan we gewend zijn is wat ruimte brengt om te onderzoeken. Om de angel te ontdekken en eruit te halen.
Onzekerheid en pijn horen voor mij bij het loslaten van een zelf gecreëerde veiligheid. Wel is er een verschil in soorten pijn. Gezonde pijn breekt af wat niet langer dienend is. Een korte intense ervaring die ruimte biedt om verder te gaan. Ongezonde pijn doet afbreuk aan wat ten diepste van jou is. Daar wordt ruimte ontnomen aan wat voor jou er wezenlijk toe doet. Het vereist moed en nederigheid om dat verschil te onderzoeken. En te voelen wat er te voelen valt.

Een vraag bij een moeilijk besluit kan zijn: ‘wat zou ik doen als ik niet bang zou zijn om een vergissing te begaan, afgewezen te worden, een raar figuur te slaan of om alleen te zijn?’ Als je de angst weghaalt wordt het antwoord duidelijker. En als je waar je bang voor bent wel moet ondergaan, dan helpt de duidelijkheid om kracht in je op te roepen en (indien nodig) ondersteuning te vragen.

Je kunt niet veranderen wat je niet erkent. Hoewel het breekbaar kan voelen vind ik het besef van onderlinge afhankelijkheid mooi. Afhankelijkheid maakt krachtig. Ze maakt ons menselijker. Vanuit het besef van fundamentele afhankelijkheid kun je je onafhankelijker opstellen. Hoe gek dat ook klinkt. Accepteren dat ik anderen nodig heb en zij mij maakt dat ik nieuwe vragen durf te stellen en de antwoorden ook werkelijk wil horen. Proeven wat het antwoord met me doet. Door deze kwaliteit van luisteren kan ik onderscheid maken tussen hoofd en hart zaken. En begrijpen wat er werkelijk toe doet en wat niet.

Welke vragen vind jij spannend om te stellen?

Ellie van der Est is auteur van De kracht van verbinding, een uitgave van BigBusinessPublishers.