De zeven kwaliteiten van de meesterlijke docent

Als docent sta je met hart en ziel voor de klas. Want leraar ben je, maar lesgeven is ook gewoon een vak waarin je jezelf voortdurend kunt verbeteren.

Mooi en zinvol onderwijs ontstaat in het contact tussen docent en leerlingen. In De zeven kwaliteiten van de meesterlijke docent beschrijven Klaas Jan Terpstra en Rolien Dijksterhuis welke processen dat contact sterk beïnvloeden. Zoals de didactische opbouw van lessen, het pedagogisch klimaat, de manier waarop je leidinggeeft en hoe je met je leerlingen communiceert.

Samen vormen de basiskwaliteiten zeven aspecten van meesterschap. Dit prikkelende boek bevestigt wat je als docent al goed doet en wijst je nieuwe wegen om je vakmanschap steeds weer te verbeteren. Zo word je een meesterlijke docent en kun je nog meer genieten van dit prachtige vak.

Van de opbrengst van elk exemplaar van De meesterlijke docent dat via deze site wordt verkocht, doneren we €2,50 aan Edukans voor onderwijsprojecten in ontwikkelingslanden. We willen daarmee bijdragen aan goed onderwijs voor kinderen in conflictgebieden.

Recensie op Bol.com: ‘Dit is het meest complete boek voor docenten dat ik ooit ben tegengekomen. Het zou absoluut verplichte kost moeten zijn voor elke studerende/beginnende docent, maar ook voor docenten die al heel erg lang in het vak zitten (zoals ik) biedt dit boek prachtige nieuwe inzichten!
De schrijvers van dit boek kijken een heel stuk verder dan ‘het aanleren van trucjes’. Het gaat vooral over je eigen ontwikkeling en je eigen houding ten opzichte van (gedrag van) je leerlingen. In 250 pagina’s weten de schrijvers een aansprekende beschrijving te geven van de facetten die bij het leraarschap komen kijken en de samenhang daartussen. In het eerste stuk van het boek word verteld over communiceren met leerlingen en reflecteren op je eigen gedrag/woorden: wat zijn de gevolgen van wat jij zegt en doet voor jouw leerlingen (+leerproces) en op jouw eigen emoties? Vervolgens worden de zeven kwaliteiten uitgediept:
* didactisch meesterschap (inclusief allerlei mooie werkvormen in de groep)
* pedagogisch meesterschap (hoe bied je veiligheid, geborgenheid en vertrouwen aan je leerlingen zodat ze de ruimte krijgen om te leren?)
* persoonlijk leiderschap (hoe geef je op een positieve, duidelijke manier leiding aan je groep?)
* zelfverantwoordelijkheid: hier begint het meest unieke gedeelte van dit boek. Het geeft een introductie in het systemisch perspectief, waarin je je bewust kunt worden van de onbewuste patronen en reflexen die je ook inbrengt in je lessituaties en contact met je leerlingen. Als je meer inzicht krijgt in jouw eigen patronen, creëert dit ruimte om te kunnen kiezen hoe je reactie gaat zijn ipv ergens ‘in te schieten’. Als docent heb ik dat zelf ook regelmatig meegemaakt, en deze visie brengt een hele hoop mogelijkheden voor positieve verandering en bewuste reacties!
* systemisch meesterschap: hoe je jouw groep kunt helpen zich op een veilige en positieve manier te vormen (en uiteindelijk ook weer betekenisvol afscheid kunt nemen)
* dialogisch meesterschap: hoe spreek je met je leerlingen en hun ouders op een verbindende manier? Zeer essentieel in ons vak.
* synergetisch meesterschap: samenwerken met je collega’s in het systeem waar jullie allen onderdeel van zijn (hoe neem/krijg je je plek?).

Kortom: laat dit boek niet liggen, op elke school zouden minstens een aantal exemplaren aanwezig moeten zijn om te bestuderen. Oók voor zorgcoördinatoren, directie en teamleiders.’

De zeven kwaliteiten van de meesterlijke docent
Hoe je leerlingen met plezier aan het werk krijgt
Klaas Jan Terpstra en Rolien Dijksterhuis
Paperback, 264 blz,isbn 9789491757815

Klaas Jan Terpstra schreef eerder Mentor van nu, Zorgcoördinator van nu en Docent van nu. Rolien Dijksterhuis is auteur van Onderwijsvuur – met energie en plezier voor de klas.

Inhoud

Hoofdstuk 1 Communiceren en reflecteren
1.1 Functioneren als docent: de zeven kwaliteiten
van een meesterlijke docent
1.2 Communiceren met je leerlingen
1.3 Waarom reflecteren belangrijk is
1.4 Een stappenplan om te reflecteren
1.5 Leerling of leerstof centraal: de focus op leerproces of leerproduct

Hoofdstuk 2 Leren en informatie verwerken
2.1 Hersenontwikkeling en leren
2.2 Concentratie
2.3 Het reproductieve geheugen en het werkgeheugen
2.4 Het langetermijngeheugen
2.5 Het ontwikkelen van leerstrategieën
2.6 Motivatie

Hoofdstuk 3 De eerste kwaliteit: Didactisch meesterschap
Zorgen voor een duidelijke didactische lesstructuur
3.1 De didactische opbouw van een les
3.2 Start van een les
3.3 Vragen stellen in de klas
3.4 Werkvormprocedures, instructie en evaluatie
3.5 Opdrachten waarbij moet worden samengewerkt
3.6 Het vormen van groepen voor samenwerkingsopdrachten
3.7 Huiswerk
3.8 Tips om meer activerend en procesgericht les te geven
3.9 Werken met een Sociale vaardighedenkaart
3.10 Leerprestaties beoordelen

Hoofdstuk 4 De eerste kwaliteit: Didactisch meesterschap (vervolg)
Activerende werkvormen effectief inzetten
4.1 Woordweb
4.2 Wie of wat ben ik?
4.3 Stelling
4.4 Duo-opdrachten
4.5 Experts
4.6 Placemat
4.7 Dat mag je niet zeggen
4.8 Flitsen
4.9 Binnen- en buitenkring

Hoofdstuk 5 De tweede kwaliteit: Pedagogisch meesterschap
Een positief en veilig pedagogisch klimaat creëren
5.1 Het scheppen van een positief pedagogisch klimaat
5.2 Mogelijke effecten van onduidelijk of inconsequent gedrag
5.3 Feedback geven op gedrag; de O.E.N.–boodschap
5.4 Veiligheid, geborgenheid en vertrouwen:
de relatieboekhouding op orde
5.5 Congruentie en duidelijkheid
5.6 Aandacht, geduld, empathie en acceptatie
5.7 Weerstand in leerprocessen
5.8 Omgaan met agressie
5.9 Belonen en straffen

Hoofdstuk 6 De derde kwaliteit: Persoonlijk leiderschap
Leidinggeven op een positieve en duidelijke manier
6.1 Leiderschap: hoe je als docent de regie kunt nemen
6.2 Van dramadriehoek naar groeidriehoek
6.3 Interactieroos van Leary
6.4 De regie kwijtraken en weer terugwinnen
6.5 Boven of onder

Hoofdstuk 7 De vierde kwaliteit: Zelfverantwoordelijkheid
Vrijheid van kiezen en handelen creëren
7.1 Ontwikkeling en beïnvloeding van gedrag
7.2 Familieverbanden in systemisch perspectief
7.3 Boodschappen uit je gezin van herkomst
7.4 Ruimte innemen
7.5 Kernkwaliteiten en kernwaarden

Hoofdstuk 8 De vijfde kwaliteit: Systemisch meesterschap
Groepsprocessen positief beïnvloeden
8.1 Groepsvorming in systemisch perspectief
8.2 Groepsvorming; de oriëntatiefase
8.3 Socialisatie
8.4 Confrontatie
8.5 Stabilisatie
8.6 Afscheid
8.7 Het voeren van een klassengesprek

Hoofdstuk 9 De zesde kwaliteit: Dialogisch meesterschap
Effectieve gesprekken voeren met leerlingen en hun ouders
9.1 Effectieve gesprekken voeren met leerlingen
9.2 Het O – WELKE stappenplan
9.3 Verbindende vragen en andere gespreksinterventies
9.4 Gesprekken met ouders
9.5 Leerlingen met een andere culturele achtergrond

Hoofdstuk 10 De zevende kwaliteit: Synergetisch meesterschap
Samenwerken met collega’s
10.1 Functioneren in verschillende systemen
10.2 Docent zijn in systemisch perspectief
10.3 Functionele ordeningen
10.4 Intervisie
10.5 Op zoek naar meer kwaliteiten en vaardigheden
10.6 Wederzijds lesbezoek

Bijlagen
1 Lesvoorbereiding
2 Klassenopstelling ten behoeve van werkvormen samenwerkend leren

Dit boek wordt vaak besteld samen met Woef woef en nu je bek houden.